dobry psycholog warszawa

Jak się bronić przed manipulacją? Przydatne sugestie



Mogłoby się wydawać, że o emocjonalnej manipulacji napisano już niemal wszystko, ale temat wciąż pozostaje aktualny. Każdy z nas miał w swoim życiu do czynienia z manipulatorem i albo padł ofiarą manipulacji albo próbowano go takim toksycznym oddziaływaniom poddać. Dlatego warto nauczyć się rozpoznawania przynajmniej niektórych rodzajów manipulacji, a także poznać sposoby radzenia sobie z nimi. Dziś przyjrzymy się emocjonalnym naciskom zakamuflowanym w niejasnych komunikatach.

Stworzono wiele definicji manipulacji, ale teoretycy i badacze są zgodni, że wszystkie rodzaje manipulacyjnych oddziaływań charakteryzują się kilkoma wspólnymi cechami. Założonym, ale zwykle ukrywanym celem manipulatora jest uzyskanie własnych korzyści (czy to materialnych czy to emocjonalnych, czy też służących osiągnięciu innego celu), zwykle ze szkodą dla osoby manipulowanej. Odbywa się to w sposób nieuczciwy, nie wprost, a metody polegają na wprowadzeniu w błąd nieświadomej niczego ofiary. Może służyć do tego zwyczajny podstęp, ale też bardziej subtelne metody, takie jak:
  • wywieranie psychologicznego wpływu na podejmowane przez ofiarę decyzje i zachowania
  • tendencyjny dobór informacji oraz używanych w rozmowie sformułowań
  • fałszowanie obrazu rzeczywistości n przykład poprzez zatajanie niektórych faktów
  • narzucanie określonego sposobu myślenia
  • emocjonalne naciski, szantaż, wymuszanie.

Najczęściej manipulator ukrywa swoje działanie używając niejasnych, mętnie sformułowanych wypowiedzi, zarówno wtedy, gdy wyraża jakieś oczekiwania, jak i komunikując swoje oceny. Aluzyjne komunikaty mają za zadanie zmylić rozmówcę, utrudnić mu zorientowanie się w rzeczywistych zamiarach manipulatora, a przy okazji zafundować mu zestaw niekomfortowych, nieprzyjemnych w przeżywaniu emocji: niepokój, poczucie winy, wstyd.

Dobry psycholog Warszawa o strategiach obronnych wobec szantażu i manipulacji

Jakieś przykłady takich wypowiedzi? Proszę bardzo, przykład nr 1:
  • Zrobiło by się milej, gdybyś się bardziej postarała.
  • A ty mi jak zwykle nie pomożesz w sprzątaniu?
  • I mam być teraz zachwycona?
  • No nie wiem, czy ojciec będzie z ciebie dumny.

Zobaczmy, co się dzieje. Adresat takich komunikatów stara się zrozumieć, o co chodzi, tymczasem manipulator gra nieczysto, ale dba, aby to zakamuflować przez stosowanie nieprecyzyjnych, mało klarownych sformułowań. Ofiara skupia się na domyślaniu, co się kryje za zirytowanym czy zasmuconym tonem i czym zawiniła. Nie otrzymuje komunikatu wprost. Bo manipulator bardzo dba, aby wprost nie było. To daje mu emocjonalną przewagę.

Najczęstszym błędem jest wdawanie się w takim momencie w dyskusję z manipulatorem, próby dopytywania, o co mu chodzi, czy usprawiedliwianie się, chociaż w sumie nie wiadomo, jakie nasze zachowanie usprawiedliwienia miałoby wymagać. Przed takimi aluzyjnymi naciskami można się na szczęście bronić. Pierwszym krokiem jest nauka rozpoznawania takich mętnych wypowiedzi.

Porównajcie, oto przykład nr 2:
  • Chcę, abyś częściej spędzała ze mną wieczory
  • Jestem zła, że nie uczestniczysz w sprzątaniu, chciałabym, żebyś odkurzał, kiedy ja zmywam.
  • Pamiętaj, proszę, na którą się umawiamy i przychodź punktualnie.
  • Chcę, żebyś przestrzegał zasad, na które się z ojcem i ze mną umówiłeś.

Różnica między wypowiedziami z przykładu 1 a wypowiedziami z przykładu nr 2 jest wyraźna. Te w przykładzie nr 2 są komunikatami wyartykułowanymi wprost. Jasno i wyraźnie formułują:
  • kto?
  • czego?
  • od kogo?
  • chce

Te 4 elementy stanowią ważną wskazówkę. Dlatego w sytuacjach, kiedy mamy wrażenie, że ktoś czegoś od nas oczekuje, ale nie do końca wiemy o o chodzi i zaczynamy czuć się nieswojo, warto się uważnie wsłuchać, czy jego komunikat zawiera je wszystkie. W wypowiedziach z przykładu nr 1 brakuje przynajmniej jednego z tych elementów lub jest on wyrażony niejasno. Styl komunikowania polegający na unikaniu formułowania swoich oczekiwań wprost i przemycaniu prawdziwych intencji czy emocji pod pozorem neutralnych, niewinnych komentarzy, ewentualnie aluzji pozwala manipulatorowi skutecznie zaciemnić obraz sytuacji, a tym bardziej przebiegłym nawet wejść rolę skrzywdzonej ofiary. Dlatego, jeśli jednego z elementów brakuje lub masz co do niego niejasność - dopytuj, wyjaśniaj i drąż, aż rozmówca precyzyjnie i klarownie wyrazi swoje oczekiwania.

To asertywna reakcja służąca twojej obronie to krok drugi. Dzięki niej łatwiej radzić sobie z emocjonalnymi naciskami.

Oto przykład nr 3, czyli mętne wypowiedzi versus klaryfikujące, asertywne reakcje:
  • Byłoby ładniej, gdyby w salonie był porządek - Czy czegoś ode mnie w związku z tym oczekujesz?
  • Nie podoba mi się takie postępowanie! - O którym z moich zachowań mówisz i czego ode mnie w związku z tym oczekujesz?
  • Trzeba to koniecznie zrobić! - Co trzeba zrobić i kogo masz na myśli?
  • Chciałabym, abyś zaczął szanować potrzeby innych ludzi - Czyje potrzeby masz na myśli i o jakie potrzeby chodzi?
Przypomnę krótko, że zachowanie asertywne to umiejętność polegająca na  otwartym wyrażaniu swoich myśli, uczuć, przekonań i wartości, bez odczuwania wewnętrznego dyskomfortu i nie przy jednoczesnym zachowaniu szacunku dla drugiej osoby, bez jej lekceważenia. Asertywna postawa w takich sytuacjach to najlepsze koło ratunkowe.

Powodem, dla którego ludzie ulegają manipulacji lub naciskom często bywają trudności z odmawianiem.

Na artykuł o tym, jak asertywnie odmawiać, dobry psycholog Warszawa zaprasza już wkrótce :)

Przydatne linki:
więcej o manipulacji w Wikipedii ->
więcej postów o asertywności - >
więcej postów o komunikacji ->


Ten temat jest dla Ciebie ważny?
Potrzebujesz zmian w swoim życiu?
Chcesz zrozumieć przyczyny i znaleźć rozwiązania?
Umów się na konsultację!
Dobry psycholog Warszawa - gabinet na Ochocie
Pomoc psychologiczna Warszawa - Ochota

6 komentarzy:

  1. Najsmutniejsze jest to, kiedy szantaż emocjonalny stosują najbliższe sobie osoby. Moim zdaniem to, czego absolutnie nie powinno się robić dziecku, to ignorowanie go w myśl jakiejś chorej kary.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Nikomu nie należy tego fundować. Tu akurat pisałam raczej o manipulacji pomiędzy dorosłymi, ale traktowanie dzieci to zupełnie inny, równie szeroki temat.

      Usuń
  2. Tak, to bardzo ważny temat. Zauważyłam też, ze często ludzie nie są świadomi tego, ze manipulują.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Bo to dość niewygodna i niemiła wiedza na swój temat. Przyłapanie się na tym, że się również manipuluje, bywa nieprzyjemnym odkryciem. Ale stwarza możliwość zmiany swojego sposobu wchodzenia w relacje.

      Usuń
  3. Wiele osób pada ofiarą manipulacji, jednak odkrywa to zdecydowanie za późno. Najbardziej razi mnie manipulowanie emocjonalne, które ma na celu wywoływanie wyrzutów sumienia.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Tekst służy właśnie temu, aby próbę manipulacji wykryć jak najszybciej i dać sobie szansę na ustrzeżenie się przed nią.

      Usuń




dobry psycholog warszawa - profesjonalna pomoc psychologiczna

Znajdź na blogu


Tematy

Aaron Beck abcZdrowie adolescencja akceptacja aktualności Albert Ellis Aldous Huxley Alec Guinness alkoholizm altruizm Amelia Erhard Anais Nin Andre Gide Andrew Matthews Ann Landers Anthony Robbins Antoine de Saint-Exupéry Aronson artykuły asertywność Asimov autorytet Bartosz Zalewski Beata Pawlikowska Benjamin Button Bennewicz Bettelheim bezpieczeństwo błąd poznawczy borderline Brian Patten Brian Tracy Budda buddyzm bycie sobą Camilla Läckberg Campbell Čapek Castaneda cel ciało cierpienie cierpliwość Clarissa Pinkola Estes cytaty Czabała czekanie Czubaszek ćwiczenie Dalajlama dar David Lloyd George David Wallin de Mello decyzja depresja dezyderata diagnoza dieta dobro dobry psycholog warszawa dojrzałość dojrzewanie Dolan dopalacze Dorota Hołówka Doug King dowcipy psychologiczne droga Durst działanie dzieci Dzień Kobiet dzień otwarty z dietetyką Edmund Burke egoizm Eichelberger Eleanor Roosevelt Elif Shafak Elizabeth Gilbert Elizabeth Kübler - Ross Emil Cioran Emma Goldman emocje empatia Epikur Eric Hoffer erotyzm Erskine etyka Ewa Trzebińska Ferguson filmy Frank Herbert Frankl Freud Fromm Ghandi głód Goethe Gordon Allport grupa grupa dla uzależnionych H. Jackson Brown HALT Harold Taylor Hellinger Hemingway Herbert Bayard Swope Hermann Hesse hierarchia wartości homofobia humor introwersja James Morrison Jane Marczewski Janusz Korczak John E. Southard John Maxwell Joplin Jorge Bucay Judy Garland Julius Caesar Watts Jung Karol Juliusz Weber Kartezjusz Katarzyna Miller kobieta Kołakowski komunikacja kon konformizm Konfucjusz kontrola ks. Jan Kaczkowski ks. Jan Twardowski Lao Tzu Leo Christopher lęk Loesje logika Louis L. Hay Magdalena Tulli Mandela manipulacja Marcin Szczygielski Marek Aureliusz Margaret Lee Runbeck Mark Manson Mark Twain Marvin Gaye Mary Robinson marzenia maska matka Max Ehrmann mądrość mechanizmy obronne Melody Beattie mężczyzna Michael Yapko Michel de Montaigne Milan Kundera milczenie Milgram Milton H. Erickson miłość mistrz Yoda modlitwa motywacja mózg Mrożek myśli nadzieja Nancy McWilliams Napoleon Hill Nathaniel Branden nawyki Neale Donald Walsch neurofizjologia neuroprzekaźniki nienawiść nieświadomość niezależność Noni Höfner obojętność oddech odpowiedzialność odwaga Ole Nydahl optymizm Osborne osobowość otwartość Pablo Neruda pandemia COVID-19 pasja Pema Chödrön perfekcjonizm Perls poczucie wartości poczucie winy porada na poniedziałek porady online posłuszeństwo pośpiech potrzeby pożegnanie praca Pratchett prawa człowieka pregoreksja problem Proust przemoc przeszłość przyjaźń przypowieść przyszłość psycholog Kraków psycholog warszawa psychologia społeczna psychopatia psychoterapia Kraków psychoterapia warszawa pytania pytania kartezjańskie racjonalność radość Ray Bradbury recenzja Redmoon refleksja Regina Brett Reinhold Niebuhr relacja terapeutyczna relacje relaks religia Renata Arendt-Dziurdzikowska Robert D. Hare rodzeństwo rodzice Rogers Rohn Rollo May rozwiązanie rozwój równość równowaga Ryszard Kapuściński rytuały samotność Santorski sen sens Shannon L. Alder siła Skinner smutek Sonia Choquette spokój spotkanie Stephen Hawking Stephen King Stephen Porges stres Stuart Wilde subkultura sukces superwizja szacunek szczęście Szymborska śmierć świadomość święta Tadeusz Różewicz talent Tammy Cravit Tao Porchon Lynch teraz Theodore Rubin Thich Nhat Hanh Thomas Dewar tolerancja Tołstoj Torsten Krol tożsamość trauma trzyczęściowy garnitur twórczość uważność uzależnienia Voltaire VUCA w mediach wartości wewnętrzne dziecko wiedza wierność wiersz Wiesław Myśliwski William Arthur Ward Winston Churchill wolność wsparcie wybaczenie wybór wytrwałość Yalom zaburzenia psychiczne zachwyt zaufanie zdrowie psychiczne zdrowy egoizm zdrowy styl życia zdumienie Ziemia Zimbardo zło złość zmiana zrozumienie związek życie życzenia życzliwość

Inspiracje

Pratchett Yalom Milton H. Erickson Frankl Szymborska Jung Kołakowski Lao Tzu Perls Ryszard Kapuściński Albert Ellis Camilla Läckberg Clarissa Pinkola Estes Dalajlama Edmund Burke Eichelberger Epikur Ewa Trzebińska Fromm Hermann Hesse John Maxwell Konfucjusz Mandela Nancy McWilliams Santorski Tołstoj Zimbardo de Mello Čapek Aldous Huxley Alec Guinness Amelia Erhard Anais Nin Andre Gide Andrew Matthews Ann Landers Anthony Robbins Antoine de Saint-Exupéry Asimov Bartosz Zalewski Beata Pawlikowska Benjamin Button Bennewicz Bettelheim Brian Patten Brian Tracy Budda Campbell Castaneda Czabała Czubaszek David Lloyd George David Wallin Dolan Dorota Hołówka Doug King Durst Eleanor Roosevelt Elif Shafak Elizabeth Gilbert Elizabeth Kübler - Ross Emil Cioran Emma Goldman Eric Hoffer Erskine Ferguson Frank Herbert Freud Ghandi Goethe H. Jackson Brown Harold Taylor Hellinger Hemingway Herbert Bayard Swope Janusz Korczak John E. Southard Joplin Judy Garland Julius Caesar Watts Karol Juliusz Weber Kartezjusz Katarzyna Miller Leo Christopher Loesje Louis L. Hay Magdalena Tulli Marcin Szczygielski Margaret Lee Runbeck Mark Twain Marvin Gaye Mary Robinson Max Ehrmann Melody Beattie Michel de Montaigne Milan Kundera Milgram Mrożek Napoleon Hill Nathaniel Branden Neale Donald Walsch Osborne Pablo Neruda Proust Ray Bradbury Redmoon Regina Brett Renata Arendt-Dziurdzikowska Robert D. Hare Rogers Rohn Rollo May Shannon L. Alder Sonia Choquette Stephen Hawking Stuart Wilde Tammy Cravit Tao Porchon Lynch Theodore Rubin Thich Nhat Hanh Thomas Dewar Torsten Krol Voltaire Wiesław Myśliwski William Arthur Ward Winston Churchill ks. Jan Kaczkowski ks. Jan Twardowski

Blog