12 kroków AA - trzy wersje z okazji z Ogólnopolskiego Dnia Trzeźwości

Co roku w poniedziałek poprzedzający Wielkanoc obchodzony jest Ogólnopolski Dzień Trzeźwości. W tym roku przypada 3 kwietnia. Z tej okazji chciałabym opowiedzieć wam o 12 krokach, czyli programie powrotu do zdrowia dla osób uzależnionych, a w szczególności o takich wersjach 12 kroków, które nie odwołują sie do siły wyższej i w których odnajdą się także osoby niewierzące.

„Dwanaście kroków AA” to program powrotu do zdrowia opracowany na podstawie doświadczeń pierwszych członków wspólnoty Anonimowych Alkoholików. Ideą programu jest przekazywane w trakcie mitingów AA wiedzy, która pomaga osiągnąć trzeźwość oraz osobistych doświadczeń pomiędzy uczestnikami wspólnoty oraz systematyczna realizacja kolejnych kroków w celu wyjścia z uzależnienia.

Jako specjalistka psychoterapii uzależnień zachęcam pacjentów uzależnionych od alkoholu lub od narkotykow, którzy korzystają z terapii indywidualnej w moim gabinecie psychologicznym, do skorzystania ze wsparcia, jakim może być uczestnictwo w spotkaniach grup samopomocowych AA. Po wielu latach doswiadczeń w pracy z osobami uzależnionymi okazało sie jednak, że dla niektórych osób treści odwołujące się do Siły wyższej czy Boga, mogą utrudniać, a w niektórych przypadkach wręcz uniemożliwiać korzystanie z tej formy pomocy. Opór budziło to przede wszystkim wśród tych pacjentów, którzy są osobami niewierzącymi.

Trzeba pamiętać, że wśród osób uzależnionych, szukających podpowiedzi w wychodzeniu z uzależnienia, które zgłaszały się po pomoc w poradniach oraz ośrodkach stacjonarnych, jak i wśród pacjentów przychodzących do mojego gabinetu, zdarzały się i zdarzają pacjenci deklarujący się światopoglądowo jako ateiści albo agnostycy. Czuli się niezręcznie i obco w grupie tak odmiennej od nich światopoglądowo i w związku z tym dość szybko, zwykle po 3 czy czterech mitingach zrażali się i wypadali z grup samopomocowych, mimo że szli na spotkanie AA pełni nadziei, że będzie ono pomocne w trzeźwieniu. Powodem tego zniechęcenia wcale nie byla słaba motywacja albo szukanie pretekstu do sięgnięcia po alkohol. Przychodzili potem na sesję i mówili, że to nie dla nich.

Byli też i tacy, którzy się przystosowywali i pomimo tych trudności tego chodzili na mitingi, ale oznaczało to dla nich konieczność pójścia na duży kompromis z wyznawanymi przez siebie wartościami, przede wszystkim z uczciwością i działanie wbrew sobie. Mimo uczestnictwa w mitingach nie mogli się do końca przekonać do programu 12 kroków właśnie ze względu na Siłę wyższą, w którą po prostu nie wierzą.

Trzeba uwzględniać fakt, że wspólnota AA powstała w Stanach Zjednoczonych jeszcze przed II wojną światową. Jej podwaliny sięgają ruchów chrześcijańskich, w związku z czym jej „ojcowie” byli przesiąknięci myślą chrześcijańską. W Wielkiej Księdze AA z 1939 roku, stanowiącej podstawowy podręcznik zdrowienia każdego członka AA, kluczową składową procesu trzeźwienia jest idea Boga czy Siły Wyższej. Niestety, takie podejście utrudnia, jeżeli nie zamyka drogę wychodzenia z nałogu za pomocą klasycznego programu 12 kroków tym uzależnionym, którzy w Boga nie wierzą, a dla których myślenie o człowieku w nadprzyrodzonych kategoriach jest obce.

To właśnie chcęć wsparcia moich pacjentów w procesie radzenia sobie z nałogiem i zastrzeżenia zgłaszane przez nich wobec religijnych założeń tkwiących w podstaw klasycznej wersji 12 kroków, były dla mnie motywacją po poszukania świeckiej alternatywy. Zaczęłam się zastanawiać, czy w naszym kraju działają wspólnoty AA, w których bez konieczności światopoglądowej ekwilibrystyki swobodnie odnajdzie się ateista czy agnostyk.

Udało się znaleźć nie tylko działające na terenie naszego kraju świeckie wspólnoty AA, ale i takie wersje 12 kroków, które nie odwołują się do nadprzyrodzonych kategorii.

Przykłady:

Humanistyczna wersja 12 kroków, opracowana przez amerykańskiego psychologa Burrhusa Frederica Skinnera, znanego jako jeden z twórców i najważniejszych przedstawicieli behawioryzmu. W tej wersji nie znajdziemy żadnych odwołań do siły wyższej, jakkolwiek pojmowanej.

Wersja 12 kroków ze strony internetowej Agnostycy, Ateiści i Wolnomyśliciele we wspólnocie AA, która opiera się na przekonaniu, że modyfikacja programu w taki sposób, aby stał się wolny od idei Boga, siły wyższej i innych przejawów magicznego myślenia, pozwoli na korzystanie z niego również osobom niewierzącym.

Poniżej znajdziecie tabelę umożliwiającą porównanie 3 wersji 12 kroków AA:

12 kroków AA
Wersja klasyczna	Wersja Skinnera, amerykańskiego psychologa	Wersja ateistyczna (AAW w AA)
1. Przyznaliśmy, że jesteśmy bezsilni wobec alkoholu – że utraciliśmy kontrolę nad naszym życiem.	1. Przyznajemy, że wszystkie nasze wysiłki, aby przestać pić alkohol, zawiodły.	1. Przyznaliśmy, że jesteśmy bezsilni wobec alkoholu, że przestaliśmy kierować własnym życiem.
2. Uwierzyliśmy, że Siła większa od nas samych może przywrócić nam zdrowy rozsądek.	2. Doszliśmy do przekonania, że musimy się zwrócić do kogoś o pomoc.	2. Uwierzyliśmy i zaakceptowaliśmy fakt, że potrzebujemy sił i zasobów będących poza naszą świadomością, aby odzyskać zdrowy rozsądek.
3. Podjęliśmy decyzję, aby powierzyć naszą wolę i nasze życie opiece Boga, tak jak Go rozumieliśmy.	3. Poprosiliśmy o pomoc inne osoby, zarówno kobiety, jak i mężczyzn, szczególnie te, które borykają się z tym samym problemem.	3. Postanowiliśmy powierzyć naszą wolę i nasze życie zbiorowej mądrości i doświadczeniu tych, którzy byli przed nami.
4. Zrobiliśmy wnikliwą i odważną osobistą inwenturę moralną.	4. Sporządziliśmy listę sytuacji, w których picie alkoholu jest najbardziej prawdopodobne.	4. Zrobiliśmy gruntowny i odważny obrachunek moralny.
5. Wyznaliśmy Bogu, sobie i drugiemu człowiekowi istotę naszych błędów.	5. Poprosiliśmy naszych przyjaciół, aby pomogli nam unikać takich sytuacji.	5. Wyznaliśmy sobie i drugiemu człowiekowi istotę naszych błędów.
6. Staliśmy się całkowicie gotowi, żeby Bóg usunął wszystkie te wady charakteru.	6. Jesteśmy gotowi przyjąć pomoc, którą nam ofiarują.	6. Staliśmy się gotowi, aby zaakceptować pomoc w pozbyciu się naszych wad charakteru.
7. Zwróciliśmy się do Niego w pokorze, aby usunął nasze braki.	7. Szczerze wierzymy, że oni nam pomogą.	7. Z pokorą i otwartością umysłu poszukiwaliśmy sposobów eliminacji naszych wad.
8. Zrobiliśmy listę wszystkich osób, które skrzywdziliśmy, i staliśmy się gotowi zadośćuczynić im wszystkim.	8. Sporządziliśmy listę wszystkich osób, wobec których zawiniliśmy i którym mamy zamiar zadośćuczynić.	8. Zrobiliśmy listę osób, które skrzywdziliśmy, i staliśmy się gotowi zadośćuczynić im wszystkim.
9. Zadośćuczyniliśmy osobiście wszystkim, wobec których było to możliwe, z wyjątkiem tych przypadków, gdy zraniłoby to ich lub innych.	9. Zrobimy wszystko, aby zadośćuczynić tym osobom w taki sposób, aby ich nie zranić.	9. Zadośćuczyniliśmy osobiście wszystkim, wobec których było to możliwe, z wyjątkiem tych przypadków, gdy zraniłoby to ich lub innych.
10. Prowadziliśmy nadal osobistą inwenturę, z miejsca przyznając się do popełnianych błędów.	10. Nadal będziemy sporządzać listy skrzywdzonych osób i uaktualniać je w miarę potrzeby.	10. Prowadziliśmy nadal obrachunek moralny, z miejsca przyznając się do popełnianych błędów.
11. Staraliśmy się przez modlitwę i medytację poprawiać nasz świadomy kontakt z Bogiem, tak jak Go rozumieliśmy, prosząc jedynie o poznanie Jego woli wobec nas oraz o siłę do jej spełnienia.	11. Jesteśmy głęboko wdzięczni za to, co nasi przyjaciele zrobili i nadal dla nas robią.	11. Dążyliśmy, poprzez medytację, do doskonalenia naszej duchowej świadomości, zrozumienia sposobu postępowania proponowanego przez AA i do odkrycia siły niezbędnej, aby wprowadzić go w życie.
12. Przebudzeni duchowo w rezultacie tych kroków staraliśmy się nieść to posłanie innym alkoholikom i stosować te zasady we wszystkich naszych poczynaniach	12. My sami, z kolei, jesteśmy gotowi pomóc innym, którzy zwrócą się do nas, w taki sam sposób.	12. Przebudzeni duchowo w rezultacie tych kroków staraliśmy się nieść posłanie innym alkoholikom i stosować te zasady we wszystkich naszych poczynaniach.

Wasza psycholog ❤

Przydatne linki:

Humanistyczna wersja 12 kroków Skinnera ->

Świeckie mitingi dla ateistów, agnostyków i wolnomyślicieli ->

Ten temat jest dla Ciebie ważny? Potrzebujesz zmian w swoim życiu? Chcesz zrozumieć przyczyny i znaleźć rozwiązania? Umów się na konsultację!