Chociaż nie jestem entuzjastyczną fanką "dziadka" Freuda i ortodoksyjnej psychoanalizy, to podana przez niego w przytoczonej anegdocie definicja zdrowia psychicznego i dojrzałości wydaje mi się niezwykle celna. Bo bardzo współczesna i obejmująca bardzo różnorodne aspekty tego zagadnienia. Mógłby się pod nią podpisać niejeden doświadczony psychoterapeuta i dobry psycholog Warszawa.
Nie wiem, czy owa rozmowa twórcy psychoanalizy ze studentem rzeczywiście się odbyła, czy stanowi tylko zgrabną anegdotę. Niezależnie od tego, wpisuje się ona w długą tradycję prób stworzenia kompletnej definicji zdrowia.
Z punktu widzenia medycyny zdrowie psychiczne jest po prostu brakiem objawów psychopatologicznych oraz (w szerszym ujęciu) - brakiem defektów w strukturze osobowości i funkcjach psychicznych jednostki. W ujęciu socjologicznym stanowi ono zdolność człowieka do przystosowania się do norm kulturowych panujących w jego środowisku. Zdrowa jednostka w trakcje swojego wychowania i socjalizacji uwewnętrznia normy społeczne, nabywa umiejętności niezbędne do prawidłowego funkcjonowania w grupie społecznej oraz potrafi funkcjonować w rolach społecznych charakterystycznych dla jej środowiska. Z kolei dobry psycholog Warszawa określi zdrowie psychiczne jako umiejętność osiągania satysfakcji ze swojego życia, realistyczną percepcję otoczenia oraz zdolność do samorealizacji i rozwoju osobistego. Ze zdrowiem wiąże się również stabilne i adekwatne poczucie własnej wartości oraz tożsamości.
Trzeba przy tym pamiętać, że nie istnieje jedna uniwersalna definicja zdrowia psychicznego - jej opracowanie jest niemożliwe z powodu różnych czynników, przede wszystkim na skutek wielu współistniejących, a sprzecznych ze sobą teorii i różnic kulturowych. Jednak nie można zredukować zdrowia psychicznego do braku rozpoznanej choroby psychicznej. Jest ono czymś zacznie więcej. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), zdrowie psychiczne to dobrostan, w którym człowiek realizuje swoje możliwości, jest w stanie uczestniczyć w życiu społecznym oraz produktywnie pracować, a także radzić sobie z różnorodnymi sytuacjami życiowymi.
Jak widać, WHO definiuje zdrowie psychiczne w sposób zadziwiająco podobny do tego, co powiedział Freud. Zwłaszcza, że w ostatnich latach ta definicja została uzupełniona o zdolność do prowadzenia produktywnego życia społecznego i ekonomicznego, a także o wymiar duchowy.
Również psycholodzy ujmują zdrowie psychiczne na różne sposoby. Kazimierz Jankowski mówił w tym kontekście o zdolności jednostki do wszechstronnego rozwoju oraz odkrywania i realizowania swojej hierarchii wartości aż do osobistego ideału. Maria Jahoda twierdziła z kolei, że człowiek zdrowy psychicznie potrafi aktywnie przystosowywać się do otoczenia i spełniać jego wymagania bez utraty osobistej indywidualności, charakteryzuje się zintegrowaną osobowością, postrzega siebie i świat adekwatnie do aktualnej sytuacji i swoich możliwości, umiejąc zdobyć się na zdrowy egoizm, a czasem wychodząc poza własne potrzeby.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz