Pytania kartezjańskie - gdy trzeba podjąć decyzję [część druga]

Do napisania tego artykułu zainspirowały mnie pytania moich pacjentów, poszukujących narzędzi ułatwiających podejmowanie decyzji. Chcąc zaproponować im technikę przydatną w takich sytuacjach, postanowiłam zaprezentować na blogu metodę pytań kartezjańskich. Zapraszam do lektury :)

tutaj znajdziecie część pierwszą ->

Pytania kartezjańskie - wsparcie podejmowania decyzji

Pytania kartezjańskie możesz zastosować albo przed podjęciem decyzji albo przy określaniu celu. W tej części artykułu zaprezentuję ci, jak używać pytań kartezjańskich jako metody pozwalającej szczegółowo zanalizować możliwe korzyści (zyski) i straty (koszty) będące konsekwencją podjęcia takiej, a nie innej decyzji.

Podejmowanie decyzji i dokonywanie wyborów to nieodłączny element życia. Podejmujesz je codzienne: i te małe i te dużego kalibru. Taka precyzyjna analiza przydaje się zwłaszcza wtedy, gdy masz do rozstrzygnięcia dylemat o dużym znaczeniu.

Jak stosować pytania kartezjańskie - przygotowanie

Zacznij od przygotowania kartki, na której będziesz notować odpowiedzi i czegoś do pisania (długopis, cienkopis, co kto lubi). Zadbaj o to, aby nikt ci nie przeszkadzał i nie rozpraszał.

Nie musisz się śpieszyć, przyglądaj się swoim myślom, potrzebom, wątpliwościom oraz obawom uważnie i bez ponaglania. Ta metoda ma sens tylko wtedy, gdy będziesz odpowiadać szczerze, uczciwie, bez koloryzowania i cenzury. W końcu udzielasz odpowiedzi sobie, więc bądź wobec siebie uczciwy/uczciwa i nie staraj się samego/samej siebie przechytrzyć ;) Odpowiedzi na pytania kartezjańskie jedynie pozornie wydają się być oczywiste dlatego im poważniejsza decyzja, tym dokładniej warto się nad nią zastanowić i dać sobie tyle czasu, ile będzie trzeba na udzielenie poszczególnych odpowiedzi.

Jak z pewnością pamiętasz z części pierwszej artykułu, pytania kartezjańskie to zestaw 4 pytań, stanowiących 4 różne kombinacje możliwych odpowiedzi. Dla ułatwienia przed rozpoczęciem ćwiczenia możesz przypomnieć sobie kartezjański układ współrzędnych zamieszczony w pierwszej części artykułu. Odpowiedzi udziela się kolejno zgodnie z numeracją 4 ćwiartek. Ćwiartki są oznaczone cyframi rzymskimi: I (+,+), II (−,+), III (−,−) oraz IV (+,−). Numeracja ćwiartek rozpoczyna się od prawej-górnej ćwiartki (jeśli popatrzeć na mapę to od „północno-wschodniej”) i postępuje przeciwnie do ruchu wskazówek zegara.

Pytania kartezjańskie przy podejmowaniu decyzji

Kiedy udzielisz odpowiedzi na wszystkie 4 pytania we właściwej kolejności, zyskasz szerszy obraz swojej sytuacji. Łatwiej określisz korzyści, a także ewentualne straty, a podjęcie racjonalnej, korzystnej dla ciebie decyzji będzie łatwiejsze. Przeczytaj pytania bardzo uważnie. Do dzieła:

1. Co się wydarzy, jeśli to zrobię?
2. Co się nie wydarzy, jeśli to zrobię?
3. Co się wydarzy, jeśli tego nie zrobię?
4. Co się nie wydarzy, jeśli tego nie zrobię?

Kolejne odpowiedzi, które pojawią się podczas wykonywania ćwiczenia, zapisuj na kartce, aby móc do nich wrócić i w spokoju poddać analizie.

Pytania kartezjańskie przy podejmowaniu decyzji - omówienie

Pytanie 1 - Co się wydarzy, jeśli to zrobię?
Odpowiadając na nie, zidentyfikujesz korzyści / zyski, jakie przyniesie podjęcie decyzji na TAK. Gdyby użyć w tym miejscu metafory kija i marchewki, w tym pytaniu nazwiesz sobie potencjalne marchewki ;) Nie musi być jedna, może być kilka.
Rozważmy to na konkretnych przykładach sytuacji decyzyjnych:

• Jeśli podejmiesz tę pracę, będziesz miec stałą pensję.
• Jeśli zdecydujesz się na związek z Karolem, będziesz szczęśliwa
• Jeśli zdecydujesz się na urodzenie dziecka, będziesz mogła spełnić marzenie o byciu mamą.
• Jeśli zdecydujesz się na przeprowadzkę, zamieszkasz w większym mieszkaniu.
• Jeśli przejdziesz na dietę, polepszy się twoja kondycja, zyskasz w swoich oczach na atrakcyjności.
• Jeśli wybierzesz się do kina, obejrzysz w film z ulubionym aktorem.
• Jeśli przerwiesz studia, możesz znajdziesz czas na realizację innych pasji.

Pytanie 2 - Co się nie wydarzy, jeśli to zrobię?
Odpowiedź na to pytanie pozwoli ci określić "cenę" podjętej decyzji. Czego nie otrzymasz, na co nie będziesz mieć czasu, z czego musisz zrezygnować, jeśli podejmiesz decyzję na TAK. Na przykład:

• Jeśli podejmiesz tę pracę, nie będziesz mieć tyle czasu na spotkania ze znajomymi.
• Jeśli zdecydujesz się na związek z Karolem, nie wejdziesz w związek z Marcinem.
• Jeśli zdecydujesz się na urodzenie dziecka, nie będziesz mieć tyle wolnego czasu, jak dotąd.
• Jeśli zdecydujesz się na przeprowadzkę, nie będziesz mógł odwiedzać codziennie ulubionej kawiarni.
• Jeśli przejdziesz na dietę, nie będziesz mógł jeść ulubionych pączków.
• Jeśli wybierzesz się do kina, nie będziesz mógł pójść na koncert.
• Jeśli przerwiesz studia, nie uzyskasz wyższego wykształcenia, nie będziesz móc pracować w tym zawodzie.

Pytanie 3 - Co się wydarzy, jeśli tego nie zrobię?
Odpowiedz na to pytanie określa konsekwencje podjęcia decyzji na NIE. Trzymając się podanych wyżej przykładów:

• Jeśli nie podejmiesz tej pracy, będziesz nadal na utrzymaniu rodziców, stracisz ubezpieczenie, będzie ci brakować na wakacje.
• Jeśli nie zdecydujesz się na związek z Karolem, będziesz nadal singlem, będziesz za nim tęsknić, pójdziesz na wesele koleżanki sama.
• Jeśli nie zdecydujesz się na urodzenie dziecka, będziesz w późniejszym wieku żałować, będziesz narażona na naciski rodziny.
• Jeśli nie zdecydujesz się na przeprowadzkę, będziesz się męczyć z hałaśliwymi sąsiadami.
• Jeśli nie wybierzesz się do kina, będziesz się nudzić w domu.
• Jeśli nie przerwiesz studiów, będziesz się męczyć z nielubianym wykładowcą, będziesz musiał przystąpić do sesji.

Pytanie 4 - Co się nie wydarzy, jeśli tego nie zrobię?
To pytanie jest szczególnie ważne. Odpowiedź na nie dostarcza najciekawszych i najbardziej inspirujących odpowiedzi. Dzieje się tak z powodu użycia w pytaniu podwójnego zaprzeczenia, które wprowadza nasz umysł w stan zaskoczenia i konsternacji, wybijając z bezpiecznych i oczywistych schematów myślowych. Tworzy to przestrzeń dla intuicji, która ma szanse przebić się przez racjonalizacje i chłodną logikę.

• Jeśli nie podejmiesz tej pracy, nie zrealizujesz swoich marzeń o niezależności.
• Jeśli nie zdecydujesz się na związek z Karolem, nie będziesz z kim pisać pikantnych sms-ów.
• Jeśli nie zdecydujesz się na urodzenie dziecka, nie będziesz zrozumiana przez znajomych mających potomstwo. 
• Jeśli nie zdecydujesz się na przeprowadzkę, nie zamieszkasz w wymarzonej dzielnicy.
• Jeśli nie wybierzesz się do kina, nie obejrzysz filmu z ulubionym aktorem.
• Jeśli nie przerwiesz studiów, nie pojedziesz za granicę na "gap year".
  

Pytania kartezjańskie - II wersja

Niektórzy trenerzy i psychologowie uważają, że w niektórych sytuacjach lepiej sprawdza się druga wersja pytań kartezjańskich. W tej wersji pytasz samego siebie wprost o zyski i straty z podjęcia decyzji albo zaniechania lub realizacji danego celu. Sprawdź, która z zaprezentowanych na tym psychologicznym blogu wersji bardziej ci opowiada.

Pytania kartezjańskie - podsumowanie

Zwróć uwagę, że kolejność pytań jest nieco inna niż numeracja ćwiartek (z powodu wagi ostatniego 4 pytania). Udzielając odpowiedzi na to pytanie (ale również) na pozostałe), warto notować nie tylko werbalne odpowiedzi, ale także skojarzenia, emocje, sygnały płynące z ciała, obrazy, które pojawiają się w wyobraźni.

Przyjrzyj się wynikowi ćwiczenia, pozwól sobie nad nim pomyśleć. Zwykle, po udzieleniu wszystkich odpowiedzi i ich analizie, decyzja staje się łatwiejsza, a niekiedy wręcz oczywista. Czasami dzieje się to od razu, a niekiedy dopiero po kilku dniach w postaci zaskakującego olśnienia :)

Pytania kartezjańskie mogą ci służyć na co dzień, a jako metoda mają tę zaletę, że możesz je zadać sobie samodzielnie.

Dobry psycholog Warszawa zachęca do stosowania tej pomocnej techniki. Jeżeli jej samodzielne użycie sprawia ci trudność (tak zazwyczaj jest przy pierwszych próbach, potem dojdziesz do wprawy), a chcesz skorzystać z z tej metody przy podejmowaniu decyzji lub motywowaniu się do realizacji celu, daj znać podczas najbliższego spotkania. Z przyjemnością wyjaśnię ci wszystkie wątpliwości i przetrenuję z tobą tę metodę.

Tutaj znajdziecie część pierwszą ->

Ten temat jest dla Ciebie ważny? Potrzebujesz zmian w swoim życiu? Chcesz zrozumieć przyczyny i znaleźć rozwiązania? Umów się na konsultację!

Obowiązek informacyjny wynikający z RODO - kliknij, aby dowiedzieć się więcej ->