Sprawdź swoją samoocenę - kwestionariusz Rosenberga na psychologicznym blogu

W psychologii samoocenę definiuje się jako względnie stalą uogólnioną postawę w stosunku do samego siebie. Samoocena mocno wpływa na nastrój, a także reguluje zachowania jednostki. Można wyróżnić dwa rodzaje postaw związanych z samooceną:

• Samoodtrącenie - pojawia się w dialogu wewnętrznym jednostki jako automatyczna myśl niosąca negatywne, "dołujące" treści: jesteś gorszy, nie uda ci się, nie dasz rady, inni są lepsi, jesteś beznadziejny, nie zasługujesz na nic dobrego, na pewno ci się nie uda. Wiąże się z doświadczaniem poczucia krzywdy, winy, niższości, odczuwaniem pretensji i żalu do siebie, nie docenianiem własnych sukcesów i wyolbrzymianiem porażek, nienawiścią do siebie.
• Samoakceptacja - postawa, w której jednostka w dialogu wewnętrznym wspiera siebie przy pomocy budujących i konstruktywnych komunikatów pod własnym adresem: jestem w porządku, poradzę sobie, mam prawo być sobą, zasługuję na miłość, szczęście, szacunek, sukces, przyjaźń, dobrą pracę, udany związek, mam prawo wyrażać swoje emocje i zaspokajać potrzeby, jestem tak samo ważny jak inni. Osoby akceptujące siebie mają pozytywne zdanie o sobie i dobre samopoczucie.

Podstawą samooceny jest samowiedza czyli zespół sądów i opinii, które jednostka odnosi do własnej osoby. Mogą one dotyczyć właściwości fizycznych, psychicznych i społecznych jednostki, czyli na przykład tego, co człowiek sądzi o swoim wyglądzie, urodzie, sylwetce, kondycji, inteligencji, sile i odporności, uzdolnieniach, umiejętnościach społecznych itd.

Samoocena jest pozytywną lub negatywną postawą wobec Ja, rodzajem globalnej oceny siebie. Wysoka samoocena oznacza przekonanie, że jest się „wystarczająco dobrym”, wartościowym człowiekiem, co niekoniecznie jest równoznaczne z tym, że osoba z wysoką samooceną uważa siebie za lepszą od innych. Niska samoocena oznacza
niezadowolenie z siebie, odrzucenie własnego Ja.

Skutkiem samooceny dokonywanej przez jednostkę jest stan psychiczny określany jako poczucie własnej wartości.

Pomiaru samooceny można dokonywać na dwóch wymiarach: wysokości i pewności (stabilności). Samoocena może być zatem:

• wysoka i pewna / stabilna,
• wysoka i niepewna / niestabilna
• niska i pewna stabilna,
• niska i niepewna / niestabilna.

Stabilność czyli trwałość samooceny odgrywa większą rolę w zakresie regulacji zachowań jednostki niż sama jej wysokość.

Adekwatnie wysoka i stabilna samoocena stanowi jeden najważniejszych psychologicznych zasobów, jakimi człowiek może dysponować. Sprzyja zdrowiu, wzmacniając odporność na stresujące wydarzenia i dając odwagę do życia w zgodzie ze sobą.

Jednym z najbardziej znanych narzędzi do jej diagnozy jest kwestionariusz do badania ogólnego poziomu samooceny Morrisa Rosenberga (SES od Self-Esteem Scale), ceniony za rzetelność, trafność i łatwość stosowania.

Kwestionariusz składa się z 10 stwierdzeń diagnostycznych, które oceniają globalną samoocenę. Zadaniem osoby badanej jest wskazać na czterostopniowej skali, w jakim stopniu zgadza się z każdym z tych zdań:

• 4 = Zdecydowanie się zgadzam
• 3 = Zgadzam się
• 2 = Nie zgadzam się
• 1 = zdecydowanie się nie zgadzam.

Uwaga: Pytania oznaczone jako (odwrotne kodowanie) powinny mieć odwrócone wyniki podczas obliczania końcowego wyniku (czyli odpowiedź 4 = 1 punkt, odpowiedź 3 = 2 punkty, odpowiedź 2 = 3 punkty i odpowiedź 1 = 4 punkty.)

Pytania kwestionariusza:

1. Ogólnie rzecz biorąc, uważam siebie za osobę wartościową, przynajmniej w takim samym stopniu jak inni. 

2. Uważam, że mam wiele pozytywnych cech. 

3. Ogólnie rzecz biorąc, jestem skłonny/a sądzić, że nie wiedzie mi się. (odwrotne kodowanie) 

4. Potrafię robić różne rzeczy tak dobrze, jak większość ludzi. 

5. Uważam, że nie mam wielu powodów, aby być z siebie dumnym. (odwrotne kodowanie) 

6. Lubię siebie.

7. Ogólnie rzecz biorąc, jestem z siebie zadowolony/a 

8. Chciałbym (chciałabym) mieć więcej szacunku dla samego(ej) siebie. (odwrotne kodowanie) 

9. Czasami czuję się bezużyteczny/a (odwrotne kodowanie) 

10. Niekiedy uważam, że jestem do niczego. (odwrotne kodowanie)

Interpretacja wyników:

10–25 punktów – Niska samoocena
26–30 punktów – Średnia samoocena
31–40 punktów – Wysoka samoocena

 Jak rozumieć poszczególne wyniki?

10–25 punktów – niska samoocena
Osoby z takim wynikiem często mają negatywny obraz siebie, czują się gorsze od innych, mają skłonność do samokrytyki i odczuwają brak wiary w swoje możliwości. Niska samoocena może prowadzić do wycofania społecznego, trudności w podejmowaniu decyzji oraz większej podatności na stres i depresję.

26–30 punktów - średnia (i chwiejna) samoocena
Taka samoocena oznacza, że w zależności od okoliczności osoba może czuć się pewnie lub wręcz przeciwnie: doświadczać chwil zwątpienia. Może to wskazywać na pewną niestabilność w ocenie własnej wartości, która zależy np. od opinii innych, sukcesów lub porażek. Osoby z takim wynikiem często poszukują potwierdzenia swojej wartości na zewnątrz, co może prowadzić do emocjonalnych wahań.

31–40 punktów – wysoka samoocena
To wynik wskazujący na zdrowe poczucie własnej wartości, w którym człowiek akceptuje siebie, zna swoje mocne i słabe strony, ale nie uważa się za lepszego od innych. Osoby z wysoką samooceną są bardziej odporne na krytykę, chętniej podejmują wyzwania i łatwiej radzą sobie ze stresem.

 Najlepiej mieć wysoką, ale realistyczną i stabilną samoocenę, czyli wynik mieszczący się w zakresie 31–40 punktów.

Zgodnie z informacjami zawartymi na stronie Uniwersytetu Maryland arkusz testowy Skali Samooceny Rosenberga może być bezpłatnie wykorzystywany. Florence Rosenberg, żona autora, wyraziła zgodę na wykorzystanie tego kwestionariusza do celów naukowych, edukacyjnych i badawczych, należy jednak pamiętać o podaniu nazwiska dra Rosenberga

Więcej postów o podobnej tematyce na psychologicznym blogu:

• Jesteś kimś wyjątkowym ->
• Gdzie szukać poczucia własnej wartości? ->
• Odwaga bycia sobą ->
• Jeśli jestem tym, co posiadam i to stracę, czym wówczas będę? - Fromm zachęca do refleksji ->
• Ty jesteś ty, a ja jestem ja - wolność i trudna sztuka bycia sobą ->
• A może by tak więcej wyrozumiałości? ->

Zapraszam do lektury, Wasza psycholog

Ten temat jest dla Ciebie ważny? Potrzebujesz zmian w swoim życiu? Chcesz zrozumieć przyczyny i znaleźć rozwiązania? Umów się na konsultację!